Đá khô (đá khí, đá khói, băng khô, nước đá khô… ) là một dạng rắn của Cacbon dioxit, được sử dụng như một chất làm mát, dùng bảo quản thực phẩm hay tạo khói trong các buổi tiệc…
Đá khô không nóng chảy ở áp suất thường mà thăng hoa trực tiếp thành dạng khí ở – 78.5 độ C. Đá khô rất hữu ích và thú vị cho khoa học, có tác dụng làm sạch và làm lạnh. Loại đá khô này không nguy hiểm nếu được bảo quản và sử dụng đúng cách.
Như thế, đá khô vẫn có những mối nguy cơ nhất định mà bạn cũng cần phải biết bởi vì nó rất lạnh và nhanh chóng bốc hơi thành khí carbon dioxide. Carbon dioxide không độc nhưng nó có thể tích tụ tạo một áp suất hoặc làm dịch chuyển không khí bình thường, có khả năng gây ra các vấn đề nghiêm trọng: bỏng lạnh, gây ngạt thở, nguy cơ nổ (đá khô không gây cháy hoặc nổ, nhưng nó tạo ra áp suất do nó chuyển từ trạng thái đá khô rắn sang trạng thái khí carbon dioxide. Nếu đá khô được đặt vào một thùng đóng quá kín thì sẽ có nguy cơ vỡ thùng hoặc bật tung nắp thùng khi bạn mở nó).
->> Xem thêm: Nệm cao su non là gì? Có tốt không?
Thành phần cấu tạo, tính chất của đá khô
Đá khô CO2 là một hợp chất vô cơ có công thức hóa học là CO2 ở thể rắn. Thành phần của nó giống với khí CO2 trong không khí . Tuy nhiên chúng khác nhau ở thể, một loại là ở thể rắn còn một loại là ở thế khí.
Và ở các thể khác nhau chúng sẽ có những tính chất lý hóa khác nhau. Phân tử này gồm một nguyên tử cacbon liên kết với 2 nguyên tử oxy không duy trì sự cháy. Chúng có thể ở 3 thể khác nhau là thể rắn, thể lỏng và thể khí.
Đá khô CO2 tỏa nhiệt rất nhanh ra môi trường. Đá khô dưới tác dụng của áp suất thường đá khô CO2 không nóng chảy thành CO2 lỏng mà thăng hoa trực tiếp thành khí ở -78,5ºC (-109,3 F). Đây là đặc trưng để phân biệt với băng ướt là nước đá thông thường.
->> Xem thêm: Chăn đũi là gì? Top 4 loại chăn đũi tốt nhất hiện nay
Công dụng của đá khô trong cuộc sống hằng ngày
Dùng trong thiết bị làm mát
Đá khô được sử dụng trong quạt điều hòa, quạt phun sương… để làm mát không khí, giúp quạt tạo ra làn không khí mát lạnh hơn nhiều so với bình thường.
Tuy nhiên, chỉ sử dụng đá khô cho các dòng quạt có tính năng dùng đá khô và không được lạm dụng nó vì quạt mang hơi nước, ẩm sẽ không tốt cho sức khỏe.
Làm lạnh thực phẩm
Thường dùng để ướp kem, bảo quản rau củ hay hải sản đem xuất khẩu, khi đá khô thăng hoa sẽ thành khí CO2 bao bọc thực phẩm, giúp tránh vi khuẩn và nấm mốc xâm nhập gây hại. Ngoài ra, đá khô còn dùng bảo quản vắc xin, máu, mẫu sinh học, tế bào sống… trong y học và bệnh viện.
Phục vụ trong công nghiệp
Đá khô có tác dụng làm sạch bụi bẩn, vết dầu mỡ, sơn trên bề mặt máy móc nhanh chóng, giúp tiết kiệm chi phí, không tốn thời gian tháo lắp và rất thân thiện với môi trường.
Sử dụng trong ngành giải trí, tiệc cưới
Khi gặp nước đá khô sẽ hóa hơi nhanh chóng và tạo ra những làn sương mù trắng bay sát mặt đất, thường sử dụng làm khói ở sân khấu hoặc vũ trường vừa đẹp vừa tiết kiệm được chi phí.
Thu nhỏ các trục kim loại
Các ống lót trục bằng đồng thau hay kim loại khác được cho vào băng khô để làm chúng co lại sao cho chúng sẽ khớp với kích thước trong của lỗ trục. Khi các ống lót này ấm trở lại, chúng nở ra và trở nên cực kỳ khít khao.
Đá khô giữ lạnh được bao lâu?
Đá khô có tác dụng giữ lạnh tốt hơn rất nhiều so với đá lạnh được sản xuất từ nước. Khi tiếp xúc với đá khô, người sử dụng phải dùng găng tay cách nhiệt thích hợp như bao tay bằng cao su để di chuyển đá, không được chạm tay trực tiếp với loại đá này để tránh bỏng lạnh.
->> Xem thêm: Dầu gội thảo dược dành cho ai? Loại nào tốt?
Khi dùng đá khô để bảo quản hoa quả nên gói đá khô trong nhiều lớp giấy báo để đá khô không trực tiếp tiếp xúc với hoa quả, tránh bị cháy lạnh. 10 kg đá khô có thể bảo quản hoa quả được 40 giờ.
Đá khô khi nóng chảy không tạo thành dạng lỏng như đá lạnh thông thường mà thăng hoa thành khí, nhẹ hơn không khí nên chìm xuống dưới.
Vì vậy, khi dùng đá khô để bảo quản thực phẩm, chúng ta nên xếp đá khô lên trên, như vậy thực phẩm sẽ được bảo quản tốt hơn.
Ngày nay, nhiều gia đình có nhu cầu bảo quản thi hài bằng đá khô tại nhà, bởi giá thấp, đảm bảo cả tính an toàn và tâm linh. Mỗi lần bảo quản cần dùng khoảng 20kg cho 18 giờ hoặc 25kg cho 24 giờ. Nhưng cũng cần có chuyên gia tư vấn mới bảo quản được lâu.
Vì những đặc tính trên, đá khô ngày càng được sử dụng phổ biến. Tuy nhiên giá thành của đá khô cao hơn đá lạnh từ 5-10 lần cũng như khi sử dụng đá khô có nhiều nguy cơ tiềm ẩn nên việc sử dụng thành nhu cầu thường xuyên ở các quán nước, nhà hàng là hiếm.
Những lưu ý khi sử dụng đá khô
- Không để đá khô chạm vào da trần, xử lý bằng găng tay.
- Không sử dụng đá khô nơi ít không khí.
- Không đặt đá khô trong bì kín vì nó dễ chuyển thành khí và tạo nên áp lực.
- Để xa tầm tay trẻ em.