Như Quỳnh
Tết là dịp người người, nhà nhà đoàn tụ, cùng quây quần bên mâm cơm gia đình. Không thiếu món ăn ngon miệng, các loại bánh mứt bắt mắt,… khiến chúng ta đôi khi ăn mất kiểm soát, kéo theo các nguy cơ về sức khỏe. Làm cách nào để cân bằng dinh dưỡng ngày tết hợp lý? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu nhé.
Thời điểm tết đến là lúc mọi người được nghỉ ngơi nhiều hơn, thời gian làm việc, lao động giảm nên nhu cầu năng lượng cũng ít hơn ngày thường. Trong khi đó, năng lượng cung cấp cho cơ thể thì ngược lại, có thể tăng không kiểm soát. Các loại thực phẩm đặc trưng ngày Tết thường nhiều đường, nhiều béo, nhiều đạm động vật,… sẽ khiến chúng ta dễ tăng cân, nguy hiểm hơn là gia tăng tái phát bệnh mạn tính. Vậy dinh dưỡng ngày tết cần lưu ý gì, nên ăn thực phẩm nào, ăn ra sao cho từng nhóm đối tượng khác nhau sẽ là những thông tin được đề cập trong bài viết sau đây.
Những sai lầm thường gặp trong chế độ dinh dưỡng ngày tết
Chuyện tăng cân, dễ bị bệnh, nhất là các vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa, ảnh hưởng xấu đến các bệnh mạn tính đang mắc phải… là những vấn đề mà phần lớn chúng ta đều sẽ đối mặt sau thời gian dài nghỉ tết.
Hầu như gia đình nào cũng sẽ “tích trữ” rất nhiều loại thực phẩm, chẳng hạn như bánh chưng, bánh tét, thịt kho tàu, thịt nấu đông, giò chả, bánh kẹo ngọt, nước ngọt các loại… Trong khi đó, những thực phẩm tự nhiên nên ăn nhiều và thường xuyên trong bữa ăn thì có vẻ “lép vế” hơn vào ngày tết. Tâm lý của đa số người là bữa ăn ngày tết phải tươm tất, đầy đủ để tỏ lòng thành, để thết đãi khách được chu đáo nên dễ thừa thãi thức ăn khiến thực phẩm đưa vào cơ thể không tuân thủ như chế độ ăn ngày thường.
Theo khuyến cáo của chuyên gia dinh dưỡng, nếu ăn quá nhiều các món ngon ngày tết mà lại thiếu rau xanh, trái cây dễ khiến cơ thể rơi vào tình trạng mất cân bằng dinh dưỡng ngày tết. Sau vài ngày ăn không khoa học, cơ thể sẽ tích tụ nhiều tinh bột, chất đạm, chất béo gây tăng cân. Đáng nói là việc mất cân bằng dinh dưỡng ngày tết còn gây hại cho các bệnh mạn tính như tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh thận…
Vậy làm thế nào để dinh dưỡng ngày tết được cân bằng một cách hợp lý, khoa học? Hãy tham khảo những giải pháp sau đây:
- Không nên tích trữ quá nhiều thực phẩm, nhất là thực phẩm giàu chất béo, chất bột đường, hay thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối không tốt cho sức khỏe;
- Tăng cường thêm rau xanh và trái cây để đảm bảo cơ thể luôn được cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất và chất xơ trong mỗi bữa ăn;
- Ưu tiên ăn những thực phẩm ít chất bảo quản, nhất là nên ăn thực phẩm tươi mới, nấu đến đâu ăn đến đó;
- Hạn chế các món chiên xào nhiều dầu mỡ, ưu tiên các món ăn luộc, hấp, salad;
- Không uống quá nhiều nước ngọt, rượu bia. Thay vào đó ưu tiên bổ sung nước ép trái cây tươi ít ngọt và nước lọc;
- Không ăn quá nhiều trong mỗi bữa ăn, không ăn liên tục một món cũng như tuyệt đối không bỏ bữa hay ăn dồn bữa để tránh tăng gánh nặng cho hệ tiêu hóa, gây hại cho dạ dày, ảnh hưởng quá trình trao đổi chất….
Một chế độ dinh dưỡng ngày tết hợp lý, khoa học là không phân biệt dinh dưỡng ngày thường hay dinh dưỡng ngày tết. Cụ thể, bữa ăn ngày tết cũng phải đảm bảo cân bằng các nhóm chất đạm, chất bột đường, chất béo, vitamin và khoáng chất. Không nên để cơ thể đột ngột được cung cấp quá nhiều chất đạm, chất béo hay đường và kéo dài liên tục trong nhiều ngày. Sự mất cân bằng dinh dưỡng ngày tết này vô cùng gây hại cho cơ thể, trước nhất là dễ tăng cân, tiếp theo là ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa, ảnh hưởng sức khỏe dạ dày và quan trọng hơn là các bệnh mạn tính.
Dinh dưỡng ngày tết cho từng nhóm đối tượng
Bên cạnh những nguyên tắc dinh dưỡng ngày tết đã đề cập bên trên, chúng ta cũng cần lưu ý một số nguyên tắc riêng về dinh dưỡng ngày tết, món ăn dinh dưỡng ngày tết cho từng đối tượng để đảm bảo sức khỏe cho tất cả mọi người.
Dinh dưỡng ngày tết đối với trẻ em
Phần lớn trẻ em đều thích ăn các loại thực phẩm nhiều chất béo, các món chiên, uống nước ngọt hay nước trái cây đóng hộp,… Đây đều là những thực phẩm chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên hạn chế tiêu thụ ở mức thấp nhất để tránh gây ra tình trạng đầy bụng khó tiêu, chưa kể chúng còn rất giàu năng lượng dễ gây thừa cân, béo phì.
Một chế độ dinh dưỡng ngày tết hợp lý cho trẻ em là người lớn phải kiểm soát lượng thức ăn kể trên, chọn các món dễ ăn dễ tiêu hóa cho trẻ em; đồng thời đảm bảo đầy đủ 3 bữa chính và 2 bữa phụ cho trẻ mỗi ngày. Bên cạnh đó, tăng cường bổ sung rau củ quả tươi, trái cây cho trẻ thay vì thực phẩm chế biến sẵn.
Dinh dưỡng ngày tết đối với phụ nữ mang thai
“Mẹ ăn gì con ăn đó” nên chế độ dinh dưỡng ngày tết cho mẹ bầu càng cần được chú trọng hơn để đảm bảo mẹ và bé được cung cấp dinh dưỡng ngày tết tốt cho sức khỏe.
Mẹ bầu nên hạn chế món chiên rán nhiều dầu mỡ, bánh mứt ngọt, thực phẩm chế biến sẵn, món lẩu, thực phẩm giàu tinh bột, Rượu, trà, cà phê, nước uống có ga…. Thay vào đó, nên ăn thực phẩm tươi sống được nấu chín kỹ, các loại hoa quả và trái cây để tăng cường vitamin, khoáng chất và chất xơ. Các loại hạt như hạnh nhân, óc chó, hướng dương, bí, sen… đều tốt cho sức khỏe mẹ bầu nhờ chứa các axit béo thiết yếu và khoáng chất… (tuy nhiên nên ở lượng vừa phải, không lạm dụng). Các loại nước uống như nước trái cây ép (ưu tiên trái cây ép ít ngọt), nước đun sôi để nguội và sữa (nếu muốn) sẽ giúp ích cho mẹ bầu khỏe mạnh.
Dinh dưỡng ngày tết đối với người cao tuổi
Những người lớn tuổi cần tuân thủ nguyên tắc dinh dưỡng ngày tết như ăn chậm, nhai kỹ thức ăn, thay đổi thực đơn đa dạng vào mỗi bữa ăn. Việc chia nhỏ bữa ăn rất tốt đối với sức khỏe người cao tuổi, bên cạnh đó tránh ăn quá no để không gây áp lực lên dạ dày, hay gặp phải tình trạng đầy hơi, khó tiêu.
Tránh hoặc hạn chế ăn những loại thực phẩm được chế biến sẵn, các loại dưa muối,… vì chúng chứa hàm lượng muối cao. Nếu được, hãy cố gắng ăn nhiều hơn các món ăn được chế biến theo cách hấp, luộc, hầm thái nhỏ và mềm để dễ nhai và dễ tiêu hóa.
Người cao tuổi nên ăn nhiều cá hơn thịt, tăng cường bổ sung những loại thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như vừng, đậu hũ, các loại đậu… Các loại bánh kẹo hay thực phẩm chứa nhiều tinh bột, nhiều đường, các loại thực phẩm nhiều chất béo như bánh chưng, giò thủ, thịt nấu đông đều nên hạn chế ở mức thấp nhất.
Dinh dưỡng ngày tết đối với người mắc bệnh mạn tính
Đối với người khỏe mạnh, dinh dưỡng ngày tết đã phải cần chú ý thì với người mắc các bệnh mạn tính như tim mạch, huyết áp cao, viêm loét dạ dày… càng cần chú ý nhiều hơn. Cụ thể như sau:
- Người bị viêm loét dạ dày nên tránh các loại thực phẩm chua, cay, chứa chất bảo quản hoặc thực phẩm giàu chất đạm, chất béo. Không được uống bia, rượu, nước trà quá đặc. Tuyệt đối không bỏ bữa hoặc ăn một bữa quá no, quá nhiều.
- Người bị huyết áp cao, bệnh tim mạch nên tránh thức ăn chế biến sẵn, thực phẩm chứa nhiều muối, nhiều dầu mỡ như các món chiên, xào.
- Người bị tiểu đường nên hạn chế thức ăn giàu tinh bột, có lượng đường cao…
Dinh dưỡng ngày tết đối với người đang giảm cân
Thực phẩm ngày tết là kẻ thù với những người đang giảm cân vì chứa nhiều đạm, béo, đường, tinh bột,… Do đó, nếu bạn đang áp dụng chế độ giảm cân, hãy uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây dù đang là những ngày tết sum vầy. Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ để đảm bảo lượng calo nạp vào được tiêu thụ hết rất quan trọng với người giảm cân. Khi ăn, nhớ ăn chậm, nhai kỹ và tránh ăn các thực phẩm giàu tinh bột và thực phẩm ngọt, nhiều đường.
Như vậy, bài viết đã giúp bạn tìm hiểu dinh dưỡng ngày tết nên tiến hành ra sao để vui khỏe trong những ngày đón năm mới cùng người thân, bạn bè. Việc ăn nhiều thực phẩm vào cơ thể vừa nhanh vừa dễ, nhưng lấy chúng ra khỏi cơ thể sau khi ăn thì khó hơn rất nhiều lần, chưa kể còn gây hại cho sức khỏe. Vậy sao chúng ta không tuân thủ nguyên tắc dinh dưỡng để sau ngày tết không phải lo lắng đến chuyện giảm cân hay cơ thể có dấu hiệu bất thường phải không nào?
