Vào trưa hoặc chiều ngày cuối cùng của năm âm lịch, các gia đình Việt sẽ tiến hành cúng tất niên trước khi cúng giao thừa. Đây là bữa cơm cúng để mời ông bà, tổ tiên về nhà ăn Tết; đồng thời cũng là dịp con cháu sum vầy. Bài viết này, Nhanhmua sẽ hướng dẫn bạn bài cúng tất niên 2023 đúng chuẩn để chia tay năm cũ, đón chào năm mới nhé.
Bữa cơm tất niên được xem là bữa cơm cuối cùng trong năm, tiễn năm cũ, đón năm mới nên việc cũng không nhất thiết phải thịnh soạn cầu kỳ. Chỉ cần gia chủ thành tâm, khi thắp nhang tuân thủ theo đúng bài cúng tất niên là được.
Chuẩn bị mâm cơm cúng tất niên
Cúng tất niên tại các gia đình thường được tổ chức vào buổi trưa hoặc chiều tối ngày 30 Tết nếu là tháng đủ. Với những năm không có ngày 30 tết thì sẽ cúng vào ngày 29 Tết, nghĩa là vào ngày cuối cùng của năm.
Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại ngày nay thì cúng tất niên không nhất thiết phải diễn ra vào ngày 30 hay 29 Tết mà có thể là sớm hơn tùy theo điều kiện thực tế của từng gia đình mong muốn tiến hành vào khung giờ tốt nào đó. Ý nghĩa của việc cúng tất niên về cơ bản là để đón ông Táo, đón ông bà tổ tiên về nhà ăn Tết cùng con cháu. Bữa cơm tất niên là dịp sum họp, đoàn kết, ấm cúng của các thành viên trong gia đình sau một năm bộn bề với công việc.
Vậy chuẩn bị bữa cơm tất niên ra sao? Tất nhiên là bữa cơm cúng sẽ phải được chuẩn bị tươm tất hơn bữa cơm ngày thường. Tùy vào mỗi vùng miền khác nhau mà mâm cơm cúng sẽ mang đặc trưng riêng:
- Miền Bắc: Mâm cơm cúng của người dân miền Bắc sẽ bao gồm canh móng giò hầm măng, miến lòng gà, xôi, bánh chưng, nem, chả lụa, giò xào, thịt đông….
- Miền Trung và miền Nam: Người dân miền Trung và Miền Nam sẽ chuẩn bị mâm cơm cúng tất niên có bánh tét, chả lụa, gà luộc, thịt kho tàu, thịt heo luộc, canh khổ qua…
Mâm cúng sẽ được bày biện trên bàn thờ tổ tiên, khi thắp nhang gia chủ sẽ đọc bài cúng tất niên. Sau khi nhang tàn thì toàn thể thành viên gia đình có thể dùng bữa cùng nhau.
Bài cúng tất niên 2023 đúng chuẩn
Bài cúng tất niên chuẩn được ghi chép lại trong các tài liệu về văn hóa. Trong bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách khấn bài cúng tất niên đầy đủ và đúng chuẩn bao gồm:
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm (hoặc nếu là ngày cúng không phải là ngày 30 thì thay vào ngày thực tế) …
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại…
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam Mô A-di-đà Phật (nhắc lại ba lần, kết hợp ba lạy).
Theo phong tục dân gian truyền lại, lễ cúng tất niên sẽ được gia đình chuẩn bị trên bàn thờ Thần linh, bàn thờ gia tiên. Trước ngày cúng tất niên, các gia đình đều dọn dẹp, vệ sinh bàn thờ sạch sẽ. Vào ngày cúng, ngoài mâm cơm cúng còn chuẩn bị bình hoa và trái cây để thêm phần tươm tất. Sau khi cúng, các thành viên trong gia đình sẽ quây quần cùng nhau ăn bữa cơm tất niên trong không khí ấm cúng, vui vẻ.
Lưu ý khi cúng tất niên
Lễ cúng tất niên mang ý nghĩa sum vầy nên không cần phải quá trang trọng, cầu kỳ. Tuy nhiên, gia chủ phải biết bài cúng tất niên đúng chuẩn, đồng thời lưu ý một số điều sau đây:
- Cúng tất niên dù không quá cầu kỳ nhưng cũng không được chuẩn bị qua loa, sơ sài. Tất nhiên, mâm cơm còn phụ thuộc vào điều kiện từng gia đình mà có sự chuẩn bị khác nhau nhưng ít nhất phải có những món ăn truyền thống ngày Tết. Bên cạnh đó, mâm cơm cúng phải chuẩn bị, bày biện chu đáo, sạch sẽ để bày tỏ lòng thành.
- Phải dọn dẹp bàn thờ, nhà cửa cho thật sạch sẽ trước khi cúng vì bàn thờ là nơi thiêng liêng, trang nghiêm.
- Mâm cơm cúng tất niên là dịp sum vầy nên các thành viên phải cố gắng thu xếp cùng tụ họp để ngôi nhà được ấm cúng.
- Tuyệt đối không cãi nhau, chửi mắng khi cùng nhau ăn bữa cơm tất niên. Khi gặp nhau nên vui vẻ, thoải mái, nói những chuyện vui, những điều tốt lành.
Ngày cuối năm với bữa cơm tất niên mang ý nghĩa tinh thần rất lớn, mà mỹ tục của người Việt bao đời nay. Gia phủ chuẩn bị mâm cơm chu đáo, khấn bài cúng tất niên đúng chuẩn để chia tay năm cũ, chuẩn bị chào đón một năm mới tràn đầy niềm vui, bình an và hạnh phúc.