Trước đây, khi còn trẻ, tôi đặc biệt sợ bị gọi là keo kiệt. Mỗi lần ra ngoài, khi bố mẹ bắt mang theo bình nước chanh mật ong ấm do mẹ tự tay chuẩn bị sẵn, tôi đều cảm thấy vô cùng khó chịu và xấu hổ. Đó là những kỷ niệm mà Mai Liên (sinh năm 1990) không thể quên.
Khi chia sẻ lại ký ức đó, chị Mai Liên cho biết bản thân vẫn nhớ nguyên cảm giác lúc bấy giờ. Nhưng sau này, khi có ý thức về tiền bạc, phải tự lo cho cuộc sống của mình, chị lại thấy biết ơn bố mẹ vì đã rèn cho mình những thói quen tiết kiệm hữu ích ngay từ nhỏ. “Dần dà qua nhiều năm, những hành động, lối sống của mình đều ‘vô thức’ hướng tới sự tiết kiệm. Sau khi tiết kiệm được nhiều tiền hơn bạn bè, mình đã nhận ra rằng keo kiệt thực ra không phải là điều đáng xấu hổ chút nào. Khi thu nhập của chúng ta bị hạn chế, những người bình thường chỉ có thể dựa vào việc lập kế hoạch cẩn thận trong cuộc sống để tiết kiệm tiền chứ hoàn toàn không có cách nào khác cả,” Mai Liên (nhân viên văn phòng, sinh năm 1990, hiện đang sinh sống tại TP. HCM) nói.
Mai Liên đưa ra một lý do thú vị cho việc rèn luyện kỷ luật với lối sống tiết kiệm của mình: “Hãy cứ nghĩ mà xem, nếu keo kiệt một chút giúp bạn tiết kiệm tiền tỉ chỉ trong vài năm, thì thậm chí khi bạn sống thoải mái với số tiền lãi gửi ngân hàng, bạn sẽ cảm thấy cuộc sống ít căng thẳng hơn nhiều. Khi đó, dù công việc có bấp bênh chút, hay thậm chí là nghỉ việc cũng sẽ không ảnh hưởng tới cuộc sống của bạn thì bạn thấy sao?” Cô cũng nhấn mạnh rằng, con đường tiết kiệm không hề dễ dàng và chỉ có bạn mới biết được sự khó khăn trong hành trình đó.
Trước khi chia sẻ kỹ lưỡng về cách thực hiện các biện pháp chi tiêu tiết kiệm, Mai Liên cho biết cô luôn tuân thủ quy tắc 70 – 30 (70% dành cho tiết kiệm và 30% còn lại dành cho chi tiêu sinh hoạt hàng ngày). Đây chính là “chìa khóa” giúp cô tiết kiệm được gần 500 triệu đồng trong 4 năm dù chỉ có mức thu nhập 14 triệu đồng mỗi tháng.
1. Đừng mua quần áo
Có người nói rằng nếu không mua quần áo thì cảm giác hạnh phúc của bạn sẽ tụt dốc. Thực ra, không mua quần áo không có nghĩa là bạn không có quần áo đẹp. Khi sắp xếp tủ quần áo của mình, bạn sẽ thấy vẫn còn rất nhiều món đồ mà bạn có thể mặc.
“Thực ra khi sống tiết kiệm, bạn sẽ thấy, nhu cầu về mặc đẹp của con người không nhiều đến thế. Và nếu bạn cảm thấy cần nhiều trang phục, mình tin rằng bạn sẽ cảm thấy thích thú hơn khi nghĩ tới việc có thể tận dụng triệt để một món đồ,” Mai Liên gợi ý mọi người nên hướng tới việc phối đồ thay vì mặc đồ theo cách thông thường. Nhờ cách này, mọi người sẽ có thể mặc nhiều lần cùng một món đồ mà vẫn cảm thấy mới mẻ.
Với bản thân, sau khi bắt đầu tiết kiệm tiền để sống tối giản, cô nhận ra không cần phải mua quần áo gì cả. Dù có bao nhiêu bộ quần áo, thì chắc chắn cũng chỉ mặc thường xuyên một vài bộ suốt cả mùa, Mai Liên nhận xét và cười. “Một chiếc tủ đầy chặt quần áo không thực sự giúp chúng ta có được cuộc sống như mong muốn. Dùng tiền để đổi lấy quần áo thì dễ, nhưng muốn mang quần áo đi đổi lấy tiền bạc thì khó, thậm chí không thể. Hãy thật tỉnh táo trước những cám dỗ!”
2. Tìm sản phẩm thay thế cho một thứ có nhiều công dụng
Mai Liên đã hiểu lý do tại sao ngày nay lại có nhiều sản phẩm đến vậy qua những đợt khảo sát thị trường. “Mọi thứ nằm ở việc dán nhãn cho sản phẩm. Ví dụ, một túi nước giặt có thể được chia thành nước giặt cho đồ có màu, nước giặt cho đồ không màu, nước giặt đồ lót hay nước giặt dành cho các món đồ bằng cotton,… Tức là, người ta đã biến những món đồ có cùng chức năng thành nhiều loại sản phẩm khác nhau. Mục đích cốt yếu chỉ để làm cho chúng ta tiêu thụ nhiều hơn,” cô cho biết.
Sống tối giản có nghĩa là từ bỏ tâm lý tiêu dùng này và mở ra cánh cửa cho nhiều mục đích sử dụng của một thứ. Chẳng hạn như một miếng bọt biển không chỉ có thể cọ rửa nồi, mà còn có thể dùng để rửa bát, làm sạch bồn rửa, và nhiều mục đích khác nữa.
“Hãy thử loại bỏ nhãn mác khỏi những vật dụng trong cuộc sống của mình! Bạn sẽ thấy một cánh cửa mở ra cuộc sống mới thật sự rất tuyệt vời,” Mai Liên khẳng định. Khi bạn sống đơn giản, bạn sẽ nhận ra rằng nhu cầu của bản thân không nhiều đến thế.
3. Từ chối chi tiêu bốc đồng
Nhiều người lầm tưởng rằng, “sở hữu” mới là thứ giúp chúng ta cảm thấy hạnh phúc. Nhưng sau khi tiêu tiền để “sở hữu” cái mà họ muốn, nhiều người mới nhận ra rằng, niềm hạnh phúc đó không thể kéo dài. “Trước khi mua một thứ gì đó, hãy hỏi bản thân nhiều lần rằng bạn có thực sự cần nó không? Ở nhà có thứ gì có thể thay thế được không? Nếu câu trả lời là không thì hãy mạnh dạn nói không nhé!” Mai Liên chỉ ra mẹo giúp hạn chế thói quen chi tiêu bốc đồng.
4. Tiết kiệm bắt buộc
Như người ta vẫn nói, tiền không phải là tất cả, nhưng không có tiền thì không thể làm gì. Vì vậy, kiếm và tiết kiệm tiền là một trong những việc lớn suốt cuộc đời. Tuy nhiên, nhiều người không thể kiểm soát được nó và dễ dàng tiêu hết số tiền của mình. Chúng ta cần nghĩ ngược lại, hãy rèn luyện thói quen tiết kiệm trước chi tiêu sau.
“Chúng ta phải tiết kiệm tối thiểu 70% tiền lương, phần còn lại mới dùng để chi tiêu cho các khoản chi phí sinh hoạt,” Mai Liên thực hiện bằng cách ngắt ngọn, tức là ngay khi tiền lương về, cô sẽ trích 70% để chuyển thẳng vào tài khoản tiết kiệm. Số tiền còn lại cô dùng để chi tiêu; nếu thiếu thì đi vay mượn người thân hoặc bạn bè chứ không động đến tài khoản tiết kiệm.
5. Giảm các tương tác xã hội không hiệu quả
Tiêu tiền chỉ vì thể diện là điều thực sự không cần thiết. “Tốt nhất là đừng giao lưu nếu không có cách nào khiến bản thân duy trì sự vui vẻ. Đó không chỉ là lãng phí tiền bạc mà cả cảm xúc. Các bạn có nhiều lựa chọn giải trí chi phí thấp, thậm chí miễn phí đem lại hiệu quả chất lượng hơn nhiều. Mình có thể liệt kê như: xem phim truyền hình, nghe nhạc, đi dạo, tới công viên và nhiều hoạt động khác. Bạn cũng có thể làm phong phú thêm thế giới tinh thần của mình bằng cách đọc sách, viết lách và học hỏi một ngôn ngữ mới,” Mai Liên chia sẻ.
Cô đã thực sự nhận ra rằng, các kiểu tương tác xã hội chất lượng thấp không tốt bằng thời gian bạn ở một mình mà chất lượng cao.
6. Hãy tiết kiệm trong chế độ ăn uống của bạn
Bạn có thể tiết kiệm rất nhiều tiền bằng cách không gọi đồ ăn mang về và tự nấu bữa ăn với ít gia vị để sức khỏe được cải thiện theo chiều hướng tích cực hơn. Hãy tuân thủ chế độ ăn nhẹ với càng ít gia vị càng tốt. Giống như việc tối giản trong lối sống, nếu bạn ăn uống lành mạnh, bạn sẽ thấy rằng bản thân các nguyên liệu đều mang hương vị thơm ngon mà bấy lâu bạn dường như đã bỏ lỡ vì quá nhiều gia vị.
“Đồng thời, hãy nhớ chỉ ăn no 70% khi ăn để có thể giữ lại một chút cảm giác đói. Đây là trạng thái dễ chịu nhất cho đường tiêu hóa của bạn. Cũng đừng uống trà sữa, loại trà này có nhiều đường và calo, sẽ khiến bạn nghiện. Một cốc thường có giá khoảng 50.000 đồng, mỗi tháng bạn uống tầm 10 cốc đã khiến bạn tốn thêm 500.000 đồng. Nước lọc vẫn tốt cho sức khỏe hơn nhiều,” Mai Liên bật mí những cách giúp cải thiện sức khỏe thể chất, tinh thần lẫn tài chính của con người.
Cuối cùng, tiền tiết kiệm là nguồn tự tin lớn nhất đối với những người trưởng thành. Dù thu nhập của bạn không cao và có nhiều cám dỗ để tiết kiệm nhưng chỉ cần bạn có mục tiêu rõ ràng, mình tin rằng bạn sẽ vượt qua được những áp lực và trăn trở về chuyện tài chính của mình.