Lazada – nền tảng thương mại điện tử hàng đầu Đông Nam Á – mới đây đã công bố báo cáo “Thu hẹp khoảng cách AI: Nhận thức và xu hướng ứng dụng AI của người bán hàng trực tuyến ở Đông Nam Á”. Báo cáo được thực hiện dưới sự hợp tác giữa Lazada và Kantar, dựa trên khảo sát hơn 1.200 nhà bán hàng trực tuyến đến từ Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái lan và Việt Nam. Mục tiêu của nghiên cứu là làm rõ mức độ hiểu biết, thách thức và xu hướng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) của người bán hàng trực tuyến cũng như đánh giá mức độ sẵn sàng tích hợp ai vào quy trình kinh doanh.
Sự chênh lệch giữa nhận thức và thực tiễn ứng dụng AI
Theo báo cáo, phần lớn nhà bán hàng tại Đông Nam Á cho biết họ có kiến thức nhất định về AI với 68% cho rằng họ hiểu về công nghệ này. Việt Nam có tỷ lệ nhận thức cao nhất với 77% người bán khẳng định hiểu biết về AI. Tuy nhiên, trên thực tế chỉ có khoảng 37% người bán tại khu vực thực sự áp dụng AI vào hoạt động kinh doanh của mình, thấp hơn so với 47% mà họ tự nhận. Tại Việt Nam, mức độ ứng dụng thực tế là 42% trong khi người bán tin rằng đã tích hợp AI ở mức 53%.
Kết quả này cho thấy tồn tại một khoảng cách đáng kể giữa nhận thức và hành động. Nhiều người bán cho rằng AI có tiềm năng cải thiện hiệu suất làm việc nhưng vẫn lo ngại về chi phí triển khai. 89% người bán thừa nhận AI nâng cao năng suất lao động nhưng 61% vẫn hoài nghi về tính hiệu quả toàn diện của công nghệ này. Mặc dù 93% đồng ý rằng AI giúp tiết kiệm chi phí dài hạn thì vẫn có đến 64% cảm thấy rào cản lớn đến từ chi phí và thời gian tích hợp.
Tại Việt Nam, các nhà bán hàng thể hiện quan điểm tích cực hơn khi có đến 94% đánh giá AI là công cụ hỗ trợ tăng năng suất. Đồng thời, họ cũng ít bị áp lực bởi vấn đề chi phí và thời gian hơn, với chỉ 35% bày tỏ mối quan ngại này.
Nghiên cứu cũng chỉ ra thêm một khoảng cách giữa nhận thức và triển khai AI thực tế: Dù hiểu rõ vai trò của AI nhưng nhiều người bán vẫn gặp khó khăn trong việc chuyển đổi từ phương thức thủ công sang công nghệ AI. 93% nhà bán hàng đồng tình rằng cần đào tạo kỹ năng sử dụng AI cho nhân viên để tăng hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên, 75% cũng thừa nhận rằng nhân viên vẫn chuộng sử dụng công cụ quen thuộc hơn là giải pháp AI mới.
Mức độ sẵn sàng tích hợp AI khác nhau giữa các quốc gia
Trong toàn khu vực, Việt Nam và Indonesia dẫn đầu với tỷ lệ ứng dụng AI chiếm 42% trong các hoạt động kinh doanh, theo sát là Singapore và Thái Lan với tỷ lệ 39%. Dựa trên mức độ ứng dụng AI với 05 khía cạnh cốt lõi trong hoạt động kinh doanh của người bán, cụ thể là vận hành và hậu cần, quản lý sản phẩm, tiếp thị và quảng cáo, dịch vụ khách hàng, quản lý nhân sự, báo cáo phân loại ra 03 nhóm nhà bán hàng riêng biệt – Nhà bán hàng thành thạo AI, Nhà bán hàng quan tâm đến AI và Nhà bán hàng thận trọng với AI , dựa trên điểm số trung bình mà họ đạt được trong từng khía cạnh hoạt động để thể hiện mức độ sẵn sàng ứng dụng AI của mình:
• Nhà bán hàng thành thạo AI: Những người bán đã tích hợp AI vào ít nhất 80% hoạt động kinh doanh của họ, cho thấy họ là những người tiên phong trong việc ứng dụng AI. Ở Việt Nam, chỉ có khoảng 1/5 (22%) người bán thuộc nhóm này (so với 24% trong khu vực).
• Nhà bán hàng quan tâm đến AI: Những người bán đã tích hợp một phần AI vào hoạt động kinh doanh của họ, nhưng còn loay hoay khi ứng dụng thực tế AI ở các công đoạn quan trọng. Chủ yếu các nhà bán hàng ở Việt Nam thuộc phân khúc này (64%, so với 50% ở Đông Nam Á).
• Nhà bán hàng thận trọng với AI: Nhóm này chiếm 14% còn lại trên tổng số người bán được khảo sát ở Việt Nam (so với 26% ở Đông Nam Á), họ bị tụt hậu trong việc ứng dụng AI, với hầu hết các khâu trong hoạt động kinh doanh vẫn được xử lý thủ công.
Kết quả nghiên cứu cho thấy Thái Lan có tỷ lệ Nhà bán hàng thành thạo AI cao nhất, với 30% người bán thuộc nhóm này. Với việc phần lớn người bán hàng Đông Nam Á (76%) thuộc nhóm Nhà bán hàng quan tâm đến AI và Nhà bán hàng thận trọng với AI, những người này đang tích cực tìm kiếm các giải pháp hỗ trợ AI hiệu quả hơn, thể hiện nhu cầu cao đối với các công cụ ứng dụng AI (42%) và sự hỗ trợ tốt hơn cho người bán (41%).
Nhìn chung, phần lớn nhà bán hàng trực tuyến ở Việt Nam đang trong giai đoạn đầu của quá trình ứng dụng AI vào kinh doanh, với 78% thuộc nhóm Quan tâm và Thận trọng với AI. Tại Việt Nam, các chức năng hướng tới khách hàng như dịch vụ khách hàng, tiếp thị và quảng cáo (43%) đang có mức độ áp dụng AI cao hơn so với các chức năng liên quan đến vận hành và hậu cần (38%). Bên cạnh đó, dù kiến thức về AI tại Việt Nam hiện đang thấp hơn so với các nước trong khu vực, với sự tập trung vào đào tạo và nâng cao kĩ năng AI, các nhà bán hàng trực tuyến ở Việt Nam sẽ có khả năng củng cố vị thế của mình trong khu vực.
“Nghiên cứu của chúng tôi đã chỉ ra một điểm đáng chú ý trong hệ sinh thái thương mại điện tử Đông Nam Á hiện nay. Mặc dù hầu hết các nhà bán hàng đều hiểu rõ tiềm năng chuyển đổi của AI, nhưng nhiều người trong số họ vẫn đang loay hoay trên con đường từ nhận biết đến triển khai”- Ông James Dong, Giám đốc điều hành của Lazada Group, chia sẻ. “Với tư cách là nền tảng thương mại điện tử hàng đầu ở Đông Nam Á, chúng tôi mong muốn thu hẹp khoảng cách về kiến thức và ứng dụng AI bằng cách phát triển các giải pháp AI dễ tiếp cận, giải quyết những thách thức riêng mà người bán phải đối mặt ở các thị trường khác nhau, cuối cùng là làm cho công nghệ trở nên dễ tiếp cận hơn và thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh bền vững bất kể quy mô hay trình độ kỹ thuật của người bán”.
Giải pháp từ Lazada: Thu hẹp khoảng cách ứng dụng AI
Để hỗ trợ người bán trong hành trình ứng dụng AI, Lazada ra mắt Cẩm nang sẵn sàng áp dụng Trí tuệ nhân tạo cho nhà bán hàng trực tuyến, cung cấp các hướng dẫn mang tính chiến lược dựa trên mức độ thành thạo đối với AI của mỗi người bán hàng. Nghiên cứu cho thấy rằng người bán đã và đang tận dụng các giải pháp AI trên nền tảng Lazada để nâng cao hiệu quả hoạt động, qua đó cho thấy các khoản đầu tư liên tục của Lazada vào các công cụ AI tiên tiến thực sự giúp tinh giản các hoạt động vận hành khi bán hàng trên thương mại điện tử và thúc đẩy khả năng cạnh tranh.
Với 67% người bán bày tỏ sự hài lòng cao về các tính năng AI hiện có của Lazada , nền tảng này còn giới thiệu những tính năng GenAI (AI tạo sinh) mới, hỗ trợ người bán cải thiện cách hiển thị sản phẩm trên sàn, tinh giản vận hành và thúc đẩy tỷ lệ chuyển đổi khách hàng, bao gồm:
1. Tối ưu hóa sản phẩm bằng AI (AI Smart Product Optimization): Sử dụng sức mạnh của GenAI, công cụ này giúp người bán nhận diện những điểm cần cải thiện trong tiêu đề, mô tả hoặc thậm chí hình ảnh sản phẩm. Công cụ này còn cho phép tự động hóa việc thử đồ ảo, chỉnh sửa phông nền và điều chỉnh người mẫu, giúp người bán tạo ra hình ảnh sản phẩm chuyên nghiệp một cách nhanh chóng chỉ trong vài phút.
2. Dịch thuật bằng AI: Tính năng này tự động dịch nội dung sản phẩm sang nhiều ngôn ngữ địa phương, giúp người bán mở rộng phạm vi tiếp cận đến các thị trường nước ngoài một cách hiệu quả và chính xác.
3. Trợ lý ảo Lazzie (Lazzie Seller): Đây là trợ lý AI chuyên dụng được tích hợp sẵn trong Trung tâm Bán hàng Alibaba (ASC), có khả năng cung cấp phản hồi tức thì cho người mua về các câu hỏi thường gặp, giới thiệu nhanh chóng cho người mua các sản phẩm chủ lực của gian hàng. Trợ lý ảo Lazzie còn có thể đánh giá rủi ro giúp người bán hàng và đưa ra những lời khuyên kinh doanh để cải thiện hiệu quả bán hàng và tăng trưởng.