Như Quỳnh
Nhiều người thắc mắc vài ngày gần đây cơ thể thường xuyên mệt mỏi, khó chịu, đau nhức, mất sức không có lý do. Những triệu chứng này có thể là do ảnh hưởng của bão từ. Vậy, bão từ là gì và nó có ảnh hưởng thế nào với sức khỏe con người, bạn đọc có thể tìm hiểu qua bài viết này.
Bão từ là gì?
Bão từ hay còn gọi là bão địa từ trên Trái Đất là những thời kỳ mà kim la bàn dao động mạnh. Nguyên nhân gây ra bão từ là do dòng hạt mang điện phóng ra từ các vụ bùng nổ trên Mặt Trời (gió Mặt Trời) tác dụng lên các đường cảm ứng từ của Trái Đất. Trên một số hành tinh khác trong hệ Mặt Trời, nhất là các hành tinh có từ quyển: Sao Thổ, Sao Thuỷ, Sao Hải Vương, Sao Mộc, Sao Thiên Vương cũng có hiện tượng tương tự.
Theo một lý thuyết khác, bão từ là một hiện tượng xảy ra thường xuyên, theo chu kỳ của thế giới tự nhiên. Mặt trời hoạt động phát ra chùm hạt tích điện gọi là chùm plasma. Plasma là dạng thứ tư của vật chất, ba dạng khác là khí, lỏng, rắn.
Bão từ được gây ra do các chùm plasma khổng lồ trung hòa về điện của các hạt tích điện phát ra từ các vụ bùng nổ của sắc cầu mặt trời. Các chùm này trên đường đi tới trái đất sẽ bao trùm lên trái đất, tác động với từ quyển trái đất tạo ra hệ dòng điện tròn xung quanh trái đất gây ra bão từ. Bản thân trái đất lúc nào cũng bị bao trùm bởi chùm plasma vì sự hoạt động của mặt trời là liên tục.
Tuy nhiên chỉ khi chùm plasma phóng vào trái đất đạt đến một mức độ ngưỡng nhất định thì bão từ mới xuất hiện. Với tốc độ 1.000km/s, chùm plasma đi từ mặt trời đến trái đất trong khoảng 2 ngày. Độ rộng của chùm plasma ở vị trí trái đất là từ vài trăm đến hàng nghìn lần bán kính trái đất. Như vậy với tốc độ quay xung quanh mặt trời 30km/s, thì trái đất phải đi trong thời gian từ vài chục giờ đến vài ngày mới thoát khỏi sự ảnh hưởng của chùm plasma đó.
->> Xem thêm: 20 công dụng của dầu dừa với sức khỏe
Bão từ có các mức độ mạnh yếu khác nhau. Bão từ có biên độ từ 50nT – 300nT là bão từ yếu; bão từ có biên độ từ 300nT – 500nT là bão từ mạnh; bão từ có biên độ từ 500nT trở lên là bão từ cực mạnh (cực đại). Bão từ mạnh hay yếu phụ thuộc vào sự hoạt động mạnh hay yếu của mặt trời.
Chu kỳ hoạt động mạnh của mặt trời là 11 năm, đã đạt đỉnh vào năm 2001 và khi hoạt động cực mạnh có thể gây ra khoảng 60 trận bão từ/năm. Còn những năm mặt trời hoạt động yếu chỉ có 4-5 trận bão từ/năm.
Bão từ ảnh hưởng thế nào tới sức khỏe?
Ở những cấp độ khác nhau, mức độ mà bão từ ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt và sản xuất cũng khác nhau. Thậm chí bão từ cực đại gây tác động nhiều tới một số ngành kinh tế, nhất là các ngành điện lực, bưu chính viễn thông, hàng không, hàng hải và dầu khí.
Ngoài ra, những nghiên cứu khoa học còn cho thấy thời kỳ hoạt động mạnh của bão từ thường trùng với thời kỳ xảy ra lụt lội, hạn hán hoặc động đất mạnh; trong đó bão từ có thể là tác nhân làm mạnh thêm các quá trình tự nhiên gây ra các hiện tượng thiên tai trên trái đất.
Trong số những ảnh hưởng kể trên, có lẽ tác hại mà bão từ gây ra với sức khỏe là rõ nét nhất. Khi bão từ xảy ra, tần số nhịp tim và huyết áp tăng lên rõ rệt, nhất là đối với những người cao tuổi. Một nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ cho thấy, tim và não là hai cơ quan có từ trường mạnh hơn các cơ quan khác nên chịu sự tác động mạnh hơn.
Bão từ còn có thể gây ra hệ dòng điện hàng triệu ampe xung quanh trái đất. Dòng điện này tạo ra từ trường bổ sung vào từ trường trái đất, làm biến đổi rất mạnh từ trường này. Sự biến đổi đột ngột này tác động vào các tế bào mang từ tính trong tim và não nên ảnh hưởng tới người bị bệnh tăng huyết áp, bệnh nhân tim mạch và thần kinh.
Từ năm 1966, một công trình điều tra của các nhà khoa học Mỹ đã cho kết luận trong thời gian có bão từ, số lượng người chết vì tim mạch cao hơn 50% so với những ngày không có bão từ, số lượng người bị nhồi máu cơ tim tăng hơn 20%, thậm chí nhiều người bình thường khỏe mạnh trong những ngày này cũng thấy mỏi mệt. Các biểu hiện sức khỏe của những người sống trong trường ảnh hưởng của bão từ là mất ngủ, đau đầu, gãy xương, những bệnh nhân đang mắc các bệnh tim mạch, thần kinh có thể bị nặng hơn.
Các nghiên cứu của các nhà khoa học trên thế giới cũng cho thấy, trong thời kỳ mặt trời hoạt động mạnh, bạch cầu trong máu của tất cả các động vật bị giảm đi và có sự liên quan của nhiều bệnh dịch với chu kỳ hoạt động mạnh của bão từ như các bệnh dịch tả, dịch hạch, cúm thương hàn, viêm màng não.
->> Xem thêm: Làm đẹp bằng men vi sinh Microbiome là gì?
Ngoài ra, những bệnh nhân mắc các chứng trầm cảm cần được gia đình và người thân quan tâm, săn sóc nhiều hơn để có thể duy trì chất lượng cuộc sống ở mức cao trong những ngày thời tiết không tốt này. Người bình thường, nhất là những người cao tuổi khi thấy những biểu hiện bất thường như đau đầu, choáng váng, có cơn xỉu, ngất, đau ngực, giảm hoặc yếu vận động chân tay… cần đến khám và kiểm tra sức khoẻ tại các cơ sở y tế để phát hiện sớm và điều trị kịp thời những bệnh lý tim mạch thường gặp trong thời gian bão từ.
Đối với việc phòng tránh ảnh hưởng xấu của bão từ tới sức khỏe con người, nhất là những người mắc bệnh tim mạch, tại Nga, khi có bão từ xảy ra, người ta thường đưa các bệnh nhân tim mạch vào lồng Faraday để tránh bão từ.
Tại Việt Nam, trong khi chưa có điều kiện thực hiện như vậy, các nhà khoa học khuyến cáo trong những ngày xảy ra bão từ, các bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ hơn để có thể điều trị và cứu chữa kịp thời. Trong ô tô hoặc trong nhà có nhiều khung sắt thép cũng có thể giảm thiểu được tác động của bão từ.
